احسان حیدرزاده

معضلات اجتماعی یکی از مسائل مهم بافت های سنتی شهرهای ایران است که می توان از آن به عنوان ناپایداری اجتماعی یاد کرد. کم توجهی به این مسائل سبب شده است علی رغم اجرای برنامه ها و پروژه های مختلف، محلات سنتی همچنان از ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی با معضلاتی بسیار درگیر باشند. به همین منظور پژوهش حاضر، پیمایشی مقطعی برای تحلیل پایداری اجتماعی در سه محله سنتی سنگی، عاشوری و شکری در شهر بوشهر را دنبال نموده است. جامعه آماری شامل ساکنین این محلات است که از میان آنها، 201 نفر (76 نفر به ازای هر محله) به عنوان نمونه به صورت هدفمند انتخاب شده اند. پس از پیمایش میدانی و تکمیل پرسشنامه ها، داده ها در نرم افزار SPSS وارد شده و با مدل های تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندمتغیره خطی مورد تحلیل قرار گرفته اند. مطابق یافته ها، 22 شاخص پایداری اجتماعی را می توان در 6 عامل «تعامل و سرمایه اجتماعی»، «کیفیت زندگی و اعتماد نهادی»، «برابری و عدالت اجتماعی»، «رضایتمندی و امنیت اجتماعی»، «سلامت اجتماعی» و «تاب آوری کالبدی» دسته بندی نمود که در مجموع، بیش از 67 درصد از واریانس پایداری اجتماعی محلات را تبیین می کنند. مدل رگرسیونی نیز نشان می دهد عوامل «تعامل و سرمایه اجتماعی»، «تاب آوری کالبدی» و «کیفیت زندگی و اعتماد نهادی» به ترتیب بیشترین تاثیر را بر رضایتمندی اهالی نسبت به محله دارند. از مقایسه وضعیت سه محله نیز چنین برمی آید که محله عاشوری بهترین وضعیت (305/1)، محله سنگی وضعیت متعادل (055/0-) و محله شکری نازل ترین وضعیت (25/1-) را به لحاظ پایداری اجتماعی داشته اند.