غلامرضا عبدی

CYP1A یکی از آنزیم های مهم در متابولیسم و سم زدایی مواد خارج سلولی است بنابراین در این تحقیق، بیان پایه ژن CYP1A در بافت­های ماهی گل خورک (Boleophthalmus dussumeri) و پس از مواجهه با بنزوآلفاپایرن بررسی گردید. بدین منظور در بهار 1397 از 5 عدد ماهی گل خورک از سواحل جزیره شیف بوشهر نمونه برداری شد و بیان ژن CYP1A در بافت­های مختلف این گونه بررسی گردید. نتایج نشان داد که حداکثر بیان CYP1A در بافت کبد بود در مقایسه بین بافتی به ترتیب کبد، کلیه، آب شش، قلب، مغز، روده و پوست بیشترین بیان پایه را داشتند. در مقایسه با کبد، بافت­های کلیه، آب شش، قلب، مغز، روده و پوست به ترتیب 49، 46، 40، 35، 11 و 10 درصد از بیان کبد را داشتند. جهت بررسی واکنش فیزیولوژیکی اندام ها در مواجهه با بنزوآلفاپایرن، غلظت 25 میکروگرم بر گرم وزن بدن بنزوآلفاپایرن به ماهیان تزریق شد و تغییرات بیان ژن­های CYP1 پس از 24 ساعت سنجش گردید. نتایج بیانگر افزایش حداکثری بیان ژن CYP1A در بافت کلیه و کبد به ترتیب معادل 4/84 و 2/83 برابر میزان پایه بود؛ مانند سایر ماهیان کبد بیشترین بیان پایه ژن CYP1A دارد الگوی نسبی تغییرات بیان ژن در بافت­های مختلف شبیه ماهیان دیگر بود اما میزان بیان در بافت­های مختلف غیر از کبد نسبت به مطالعات گذشته از درصد بالاتری برخوردار می باشند که می تواند به دلیل وجود آلاینده ی در محیط زندگی این ماهی در خلیج فارس باشد. به طورکلی میزان بیان پایه ژن CYP1A به نوع گونه و شرایط اکولوژیکی گونه وابسته است. نتایج نشان داد که بیشترین تغییرات بیان در کلیه، روده و آب شش رخ می دهد لذا تغییرات بیان ژن CYP1A در این بافت­­ها می­تواند به­عنوان بیومارکر استفاده گردد.