حسن الهیاری

یکی از مهمترین شاخص های همه جانبه ایران عصر صفوی ارتقا وضعیت سادات در زمینه های مختلف است. در همین راستا مهاجرت سادات به ایران نیز در این دوره نیز به عنوان یکی از رویدادها قابل بررسی و اعتنا است. از جمله مهاجرت های این گروه به ایران در عصر صفوی، مهاجرت سادات بحرانی از بحرین به نواحی شمالی خلیج فارس بوده است. این پژوهش که به روش تحلیل تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته تلاش کرده تا مهاجرت سادات بحرانی را بعنوان یکی از مولفه های تاثیرگذار در این دوران که از بحرین به مناطق داخلی ایران بخصوص ایالت فارس صورت پذیرفته را مورد بررسی قرار دهد. در همین راستا علل مهاجرت سادات بحرانی و پیامدهای سیاسی- اجتماعی آن در عصر صفوی به عنوان سوالات این پژوهش مدنظر قرار گرفته اند. نتایج این پژوهش نشان می دهند مجموعه سیاست های حمایتی صفویان از سادات به عنوان علت جاذب و آزار و اذیت سادات بحرانی از سوی خوارج و اهل سنت تندرو منطقه بحرین و نواحی اطراف آن به عنوان علت دافع و وجود سابقه ای از سکونت ساداتی هم تبار با سادات بحرانی در نواحی شمالی خلیج فارس به عنوان عاملی انگیزه بخش در شکل گیری این مهاجرت نقش موثری داشته اند. همچنین این دسته از سادات پس از مهاجرت واجد موقعیت هایی در ساختار اداری حکومت صفوی شدند. علاوه بر این مجموعه میراث علمی و فکری آنها ذیل موضوع اخباری گری ضمن تربیت افرادی در این سپهر فکری، فضای این مناطق را برای تحولات بعدی در جامعه فراهم نمود.