حسن الهیاری

گرچه تاریخ سیاسی خلیج فارس به تناسب دوری از مراکز سیاسی ایران در دوره صفویه تا قاجاریه مورد کم توجهی قرار گرفته، این بی توجهی در خصوص مسایل فرهنگی و اجتماعی این ناحیه بیشتر و پرنگ تر بوده است. این منطقه بنابر موقعیت خود هم ظرفیت الگوبرداری از محیط اجتماعی اعراب مسلمان و هم محیط های بیرون از منطقه و ایران را داشته است. اقلیم خاص و متمایز این منطقه نیز می توانست در الگوهای فرهنگی و اجتماعی موثر باشد. در همین رابطه، پوشش مردم این ناحیه را می توان مورد بررسی قرار داد. این پژوهش در پی آن است تا ضمن بررسی پوشش غالب مردم در منطقه خلیج فارس، عوامل موثر بر آن و تفاوت های پوشش مردم این منطقه با مناطق دیگر ایران را بررسی نماید. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است. با توجه به نوع پژوهش، عمده منابع به کار رفته سفرنامه ها بوده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهند، پوشش مردان و زنان این مناطق ناشی از پدیده اقلیم، مذهب و مناطق هدف تجاری شکل گرفته است. بر این مبنا پوشش آنها جنسی نرم و نازک، رنگی معمولا سفید و با سطح پوششی کامل بوده است. پوشش رسمی زنان این منطقه چادری سراسری بوده است که زیورآلات آنها بی تاثیر از محیط های بیرونی نبوده است. با این حال در مناطق پس کرانه شمالی این دریا با توجه به تفاوت اقلیمی، جنس پوشاک مردانه ضخیم تر شد. نوع پوشش زنانه نیز گرچه همچنان چادر بود، بی تاثیر از محیط فرهنگی زندگی ایلی نبود. همچنین، نتایج این پژوهش نشان می دهند میان میزان پوشش مردم این منطقه و مناطق دیگر ایران چندان تفاوتی نبود. با این حال با توجه به اقلیم و آب و هوا و دوری از مولفه های تاثیرگذار بر منطقه خلیج فارس، جنس پوشش در دوره مورد بحث متفاوت می شد. از پوشش مردانه عمامه و عبا نیز حذف شد. با این حال پوشش زنانه فارغ از زنان نژاده و اشراف همچنان چادری سراسری به همراه نقاب بود. هرچند پوشش زنان ایل تابع شرایط خود بوده است.