حسن الهیاری

نسخ خطی یکی از منابع مهمی ست که علاوه بر پشتوانه فرهنگی یک ملت، می تواند راهگشای پژوهش های تاریخ پزشکی و درمان باشد. در دوره صفویه با توجه به وجود فرآورده های طبیعی، معالجه و درمان بیشتر بیماری ها از این طریق صورت می گرفت و حکما و اطبا با توجه به تجربیات خود و با بهره گیری از کتب طب سنتی دوره های پیشین، به نگارش رساله های متعددی در زمینه تشخیص و درمان پرداختند. نسخه خطی کحّالی و جراحی از جمله رساله های تشخیص و درمان بیماری های چشمی است که توسط محمد باقر ابن عمادالدین محمودالطبیب شیرازی از پزشکان دوره شاه عباس اول (996-1038 ق) در زمان لشکر کشی شاه برای فتح قلعه تبریز و نخجوان آذربایجان و باز پس گیری آن از ترکان عثمانی برای معالجه سریع بیماری های چشمی سپاهیان، به نگارش درآمده است. مطالب این نسخه خطی در دو مقاله شامل : 1. در ادویه عین(5 فصل) 2. در مراهم و ادویه قروح (5 فصل) گردآوری شده است.