حبیب اله سعیدی نیا

مسیرهای ارتباطی میان بندرهای خلیج فارس و شهرهای داخلی کشور یکی از پدیده های مشترک در ادوار مختلف تاریخ ایران بوده است. در عصر قاجار (1174 تا 1304 ه.ش) یکی از مسیرهای ارتباطی مسیر بوشهر به شیراز بود. از زمان افول بندرعباس در نیمه قرن دوازدهم هجرى، تجارت ایران در خلیج فارس به تناوب به بندرهای دیگر ازجمله کنگ، ریگ، جزیره خارک، لنگه، بحرین و بوشهر منتقل شد. مسیر بوشهر به شیراز یکی از راه های مواصلاتی مهم ایران در عصر قاجار بود. این پژوهش به دنبال شناخت جغرافیای تاریخی و وضع سیاسی و اجتماعی این مسیر و بررسی تأثیر آن درروند تجارت و وضع اقتصادی کشور است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که این مسیر به رغم مشکلاتی نظیر ناهموار بودن ، وجود گردنه ها صعب العبور، ناامنی، تاخت وتاز ایلات کوچ نشین، اخذ راهداری توسط خوانین و سران ایلات به دلیل ضعف حکومت مرکزی در تأمین امنیت و همچنین وضع مالیات های سنگین بر واردات کالاها توسط حکومت مرکزی، به عنوان یکی از مهمترین مسیرهای مواصلاتی در دوره ی قاجار بوده و نقش بسزایی در صادرات کالا از کشور و همچنین واردات کالا از کشورهای دیگر به خصوص کالاهای انگلیسی به عنوان مهم ترین شریک تجاری ایران در این دوره داشته است. روش مورداستفاده در این پژوهش روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از تکنیک کتابخانه ای و اسنادی است.