حبیب اله سعیدی نیا

با توجه به گسترش تجارت جهانی و افزایش رقابت برای ورود به حوزه های جدید اقتصادی ، خلیج فارس در دوره قاجار به عنوان یکی از مهمترین کانون های اقتصادی و تجاری مورد توجه قرار گرفت و گمرکات آن تبدیل به مهمترین راههای ارتباطی ایران با کشورهای قدرتمند گردید. یکی از کالاهایی که در این دوره نقش به سزایی در گسترش تجارت خارجی ایران در خلیج فارس داشت تریاک بود. اگر چه این کالا به دلیل سود آوری و مزیت های مختلف اقتصادی، نقش مهمی در رونق تجارت خارجی ایران ایفا نمود و موجب افزایش سهم بازرگانی خارجی در اقتصاد ایران گردید اما الگوی تجاری حاکم بر ایران، با عث افزایش صادرات مواد خام و افزایش واردات کالاهای ساخته شده خارجی گردید و در دراز مدت به کاهش تولید مواد غذایی اصلی برای مصارف داخلی انجامید. این رویکرد تجاری در ایران، بر خلاف اکثر کشورهای تولید و صادر کننده تریاک که اقدام به محدود کردن تولید و جایگزینی کشت کالاهای دیگری همچون مواد غذایی به جای تریاک نمودند، تا اواخر دوره قاجار ادامه پیدا کرد و تجارت تریاک همچنان مورد توجه و حمایت حکومت مرکزی، تجار و کشاورزان قرار داشت.