لیلا کرمی

انار شیطان Tecomella undulata (Roxb.) Seem. گونه ای درختی و بومی ایران است که ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻫﻤﻴﺖ روﻳﺶ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﻚ و ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻی آن در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ، ﻧﻘﺶ آن در اﺣﻴﺎی ﺧﺎک، اﻳﺠﺎد ﮔل ﻫﺎی ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎ و ﺟﺬاب به ﻄﻮری ﻛﻪ می توان در پارک ﻫﺎ و ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. درپژوهش حاضر، اثرات کاربرد تنظیم کننده های رشد گیاهی بر القای رویان زایی سوماتیکی این گونه مورد بررسی قرار گرفت. نکتۀ حائز اهمیت در مورد این درخت، سختی ازدیاد آن بوده که نسل آن را در معرض خطر انقراض قراردارد. از آنجا که ازدیاد انارشیطان از طریق بذر و قلمه به سختی امکان پذیر است و تولید نهال بسیار کند می باشد. در آزمایش های تنظیم کننده های رشد بنزیل آدنین (BA) و کاینتین (Kin) برای شاخه زایی از تک گره های این گیاه، سه تنظبم کننده های رشد بنزیل آدنین(BA) ، توفوردی (2,4-D) و نفتالن استیک اسید(NAA) با غلظت های مختلف به صورت مجزا و یا در ترکیب باهم برای پینه زایی و در آزمایش دیگر کشت ریزشاخه های حاصل از آزمایش اول با غلظت های مختلف 2,4-D، BA، Kin، NAA و IAAبه صورت مجزا و یا در ترکیب باهم استفاده شد. آزمایش شاخه زایی در قالب طرح کاملا تصادفی، آزمایش پینه زایی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و آزمایش پینه زایی از ریزشاخه در قالب طرح کاملا تصادفی به اجرا درآمدند. از ریز نمونه های گره و برگ و محیط کشت MS پایه استفاده شد. گندزدایی ریزنمونه ها در الکل 96 درصد به مدت 45 تا 60 ثانیه و سپس فروبری در هیپوکلریت سدیم 75/0 درصد به مدت 10 دقیقه انجام شد. نتایج نشان داد که ریز نمونه های گره با تیمار سه میلی گرم بر لیتر BA، دو و 5/2 میلی گرم بر لیتر Kin بیشترین درصد شاخه زایی، ریزنمونه های گره با تیمارهای سه میلی گرم بر لیتر BA به همراه یک میلی گرم بر لیتر NAA، 5/0 میلی گرم برلیتر 2,4-D به همراه سه میلی گرم بر لیتر BA، 75/0، یک و 5/1 میلی گرم بر لیتر 2,4-D، یک میلی بر لیتر BA به همراه 75/0 و یک میلی گرم بر لیتر 2,4-D، دو میلی گرم بر لیتر BA به همراه یک میلی گرم بر لیتر IAA، دو و پنج میلی گرم بر لیتر NAA به همراه یک میلی گرم بر لیتر Kin و 3،2و 5 میلی گرم بر لیتر BA، بیشترین درصد پینه زایی را نشان دادند.