محمد هدایت

گوجه فرنگی((Lycopersicum esculentum Mill محصولی مهم از نظر غذایی و اقتصادی به شمار می-آید. عملکرد این محصول به شدت تحت تاثیر شرایط محیطی می باشد و از آن جایی که در سال های اخیر تنش های خشکی، شوری وگرما شدت یافته و این تنش ها تاثیرهای منفی بر عملکرد کیفی وکمی این محصول دارد. لذا بایستی اقدام به بهنژادی گیاهی در راستای افزایش تحمل به این تنشها شود. روش های نوین بیوتکنولوژی می توانند زمان دستیابی به این اهداف را کوتاه تر کنند که این روشها درمرحلهای مبتنی بر باززایی گیاهچه به صورت درون شیشه ای می باشند. بنابراین دراختیار داشتن بهترین پروتکل برای این منظور دراین گیاه ضروری است. در این پژوهش باززایی درون شیشه ای گوجه فرنگی شامل رقم های GS-12، کارون فلات و سوپر2770 مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به اجرا درآمد.در اجرای آزمایش ها ی پژوهش حاضر از ریزنمونه های لپه و هیپوکوتیل و محیط کشت پایه MS استفاده شد. برای پینه زایی از سه تنظیم کننده رشد2,4-D(05/0، 25/0، 5/0، 1 میلی گرم بر لیتر)، BA(5/0، 1، 2، 4میلی گرم بر لیتر) و NAA (1 و 2میلی گرم بر لیتر) به صورت مجزا یا در ترکیب با هم،برایشاخه زایی از دو تنظیم کننده رشدBA(5/0، 5/1،2، 3، 4، 5، 6 میلی گرم بر لیتر) و Kin (1، 2، 3، 4میلی گرم بر لیتر)به صورت مجزا و برای ریشه زایی از غلظت های مختلف IBA(0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم بر لیتر)استفاده شد.نتایج نشان داد که ریزنمونه ی هیپوکوتیل ومحیط کشت های حاوی غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر BA 25/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D، همه ی غلظت های 2,4-D و غلظت 2 و 4 میلی گرم بر لیتر BAبهترین پینه زایی را داشتند. پینه های بدست آمده از لپه در محیط کشت حاوی غلظت 5/1 میلی گرم در لیترBA بیشتریندرصد شاخه زایی (18/51% ) و در غلظت 5/0 و 5/1 میلی گرم بر لیتر BA و هر دو ریزنمونهبیش ترین تعداد شاخه بر ریزنمونه را داشتند. بیش ترین تعداد ریشه (16 عدد) در محیط کشت حاوی غلظت 2 میلی گرم در لیتر IBAو بیش ترین میانگین طول ریشه (حدود 7 سانتی متر) در محیط کشت حاوی غلظت 5/1 و 2 میلی گرم در لیتر IBAحاصل شد. در بین ارقام بیش ترین پینه زایی مربوط به رقم GS-12، بیشترین درصد شاخه زایی از رقم سوپر 2770 و بیش ترین تعداد شاخه از رقم سوپر 2770 و کارون فلات حاصل شد. رقم کارون فلات و سوپر 2770 بیش