محمد هدایت

امروزه کمبود منابع آب با کیفیت مناسب و کاهش کیفیت آب‏های موجود ضرورت استفاده از آب های نامتعارف را انکار ناپذیر کرده است. این پژوهش به‏منظور بررسی تأثیر کاربرد کربن فعال و نانوزئولیت غنی شده با پتاسیم به‏عنوان مواد جاذب در شرایط آب شور بر عملکرد، و برخی صفات گوجه فرنگی در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج فارس در شرایط گلخانه ای در سال 1401 اجرا شد. آزمایش به‏صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتورها شامل تیمار شاهد (بدون مواد جاذب)، نانوزئولیت غنی شده با پتاسیم و کربن فعال در دو سطح (15 و 30 گرم در کیلوگرم بستر کشت) و سطوح شوری آب در سه سطح (8/1، 5/3 و dS/m5/5) بود که سطوح شوری مورد نظر با استفاده از زه آب، آب تصفیه کن چاه کشاورزی اعمال گردید. نتایج نشان داد که که با افزایش شوری بهdS/m 5/5، شاخص های عملکردی و رشدی کاهش یافتند. بیش ترین عملکرد (66/6 کیلوگرم)، وزن میوه (33/96 گرم) و بهره وری مصرف آب (75/27 کیلوگرم بر متر مکعب) مربوط به تیمار 15 گرم نانوزئولیت غنی شده در کیلوگرم بستر کشت در محلول با شوری dS/m 8/1 بود. در بالاترین سطح تنش شوری (dS/m 5/5) کاربرد 15 گرم کربن فعال موجب افزایش 45 درصدی وزن میوه نسبت به تیمار فاقد ماده جاذب در همین سطح شوری گردید. شوری همچنین باعث کاهش معنی داری محتوای نسبی آب برگ، محتوای کاروتنوئید و میزان کلروفیل a و b و بهره وری مصرف آب شد، در حالی که کاربرد مواد جاذب باعث کاهش اثرهای منفی شوری گردید. علاوه بر این افزایش شوری موجب افزایش ویتامین ث، مواد جامد محلول، اسید کل قابل تیتراسیون، نشت الکترولیتی، لیکوپن و پرولین اندام هوایی گردید. به‏طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش، نشان دهنده اثرات مفید کاربرد کربن فعال و نانوزئولیت غنی شده در شرایط تنش شوری بر عملکرد و صفات فیزیولوژیکی و بهره وری آب در گوجه فرنگی می باشد.