ملک حسین شهریاری

مورینگا اولیفرا گیاهی بسیار با ارزش با مصارف پزشکی ، غذایی و صنعتی در سطح جهان می باشد که تنش شوری به عنوان یک تنش غیرزیستی همه ی فرآیندهای گیاهی را در مورینگا تحت تاثیر قرار می دهد. در این پژوهش اثر چهار سطح شوری (صفر، 20، 40 و 60 میلی مولار) بر مقاومت دو اکوتیپ ایرانی و هندی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در فصل زراعی 98-1397 در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفت. پس از پایان دوره تیمار شوری، شاخص های رشدی مانند ارتفاع، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، تعداد برگ، سطح برگ، حجم ریشه و شاخص کلروفیل، صفات بیوشیمیایی شامل محتوای پرولین، کلروفیلa و b و همچنین محتوای عناصر نیتروژن، سدیم، پتاسیم، فسفر و آهن گیاهان سنجیده شد. براساس نتایج تجزیه واریانس، اثر ساده اکوتیپ، سطوح شوری و اثر متقابل شوری و اکوتیپ برای اکثر صفات معنی دار بود. همچنین نتایج نشان داد که اثر متقابل اکوتیپ در شوری برای تمامی صفات به جز سطح برگ، تعداد برگ و حجم ریشه معنی دار شد که نشان دهنده تاثیر تنش شوری در اکوتیپ های مورد بررسی برای صفات مختلف است. با بررسی مقایسه میانگین مشخص شد شوری در این تحقیق باعث کاهش شاخص های رشد مثل وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، ارتفاع، تعداد و سطح برگ و حجم ریشه و همچنین میزان کلروفیل a و b گردید. شوری همچنین موجب کاهش غلظت عناصر پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر و افزایش سدیم و پرولین شد. غلظت 60 میلی مولار شوری بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص های رشد و عناصر پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم و فسفر داشت و همچنین بیشترین میزان سدیم و پرولین نیز در این غلظت مشاهده شد. مقایسه عکس العمل غلظت عناصر برگ دو اکوتیپ هندی و ایرانی مورینگا به تنش شوری نشان داد که در اکوتیپ ایرانی، مقدار بیشتری از عناصر تحت تاثیر شوری قرار گرفتند. بنابراین از یافته های مربوط به رشد رویشی و غلظت عناصر می توان نتیجه گیری کرد که اکوتیپ هندی در مقایسه با رقم ایرانی نسبت به شوری مقاوم تر می باشد.