ملک حسین شهریاری

روغن ، اسانس و دانه های گیـاه دارویـی سیاهدانه در صــنایع دارویـی، غـذایی، آرایـشی و بهداشـتی مـورد اسـتفاده قـرار می گیرد. ازجملـه تنـش های غیر زنده ای که گیاهان در معرض آن قرار می گیرند شوری خاک-های زراعی و آب آبیاری است که عامل کاهش رشد و عملکرد گیاهان در بیشتر نقاط جهان و از جمله ایران است. در این آزمایش چهار جمعیت (اکوتیپ)گیاه سیاهدانه با اعمال چهار سطح تنش شوری (بدون تنش، 40،80و120میلی مولار) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تجزیه آماری دادهای حاصل از اندازه گیری صفات که شامل آمارهای تک متغیره و چند متغیره بود با استفاده از نرم افزار SAS 9,4، Excel 2013 و SPSS انجام گرفت. بر اساس مجموع نتایج بدست آمده در این پژوهش جمعیت های مورد بررسی دارای تنوع ژنتیکی بالایی از نظر کلیه صفات مورد بررسی می باشند و همچنین با توجه به وراثت پذیری بالای برخی از صفات و اهداف مورد نظر در برنامه های بهنژادی می توان جمعیت ها را بر اساس مطلوب ترین صفت انتخاب و به منظور انتقال صفات مطلوب در برنامه های تلاقی مورد استفاده قرار داد. لذا صفات قطر طوقه، تعداد کپسول، تعداد گل در بوته، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدگی با اثر مستقیم مثبت و معنی دار بر تغییرات عملکرد و صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد انشعاب اصلی و تعداد روز تا گلدهی با اثر مستقیم مثبت و معنی دار بر تغییرات درصد روغن مؤثر واقع شده اند در نتیجه می توانند بعنوان معیار گزینش جهت اصلاح و بهبود عملکرد دانه و افزایش درصد روغن انتخاب شوند.