ملک حسین شهریاری

زمینه: تنشها عامل مهمی در کاهش تولید محصوالت کشاورزی هستند و تنش کمآبی یکی از مهمترین تنشها است .گیاه دانه روغنی کاملینا از خانواده براسیکاسه دارای خواص و کاربردهای فراوانی در صنعت، علوم دارویی، تغذیه انسان و دام و صنایع آرایشی - بهداشتی است. این گیاه به علت داشتن مزایایی از جمله نیاز کم به آب، نهادههای کشاورزی و سازگاری به تنشها از جمله خشکی، سرما و آفات، نسبت به سایر گیاهان روغنی در سالهای اخیر بیشتر مورد توجه است. هدف: یکی از راهحلهای افزایش تولید محصول در شرایط محدودیت آب کاربرد ارقام مقاوم به کمآبی است. مطالعه حاضر به منظور بررسی واکنش الینهای دابل هاپلوئید مختلف کاملینا نسبت به رژیمهای مختلف آبیاری در شرایط اقلیمی برازجان است. روششناسی: آزمایش حاضر بصورت کرتهای خرد شده )اسپلیت پالت( در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی خلیج فارس واقع در حومه برازجان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیمهای مختلف آبیاری )،3 6 و 9 روز( بهعنوان فاکتور اصلی و 12 الین دابل هاپلوئید کاملینا )،66 ،74 ،93 ،94 ،95 ،96 ،97 ،114 ،115 ،116 132 و 136( بهعنوان فاکتور فرعی بود. صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، قطر ساقه، تعداد خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و محتوای کلروفیل مورد اندازهگیری قرار گرفت. یافتهها: نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین الینها در مورد تمام صفات اختالف معنیداری وجود دارد. اثر رژیمهای آبیاری نیز برای همهی صفات معنیدار بوده که بیانگر تاثیر منفی روی صفات در اثر اعمال تنش کمآبی میباشد. اثر متقابل الین × آبیاری برای اکثر صفات معنیدار شد که نمایانگر واکنش متفاوت الینها در محیطهای رژیمهای آبیاری مختلف است. نتایج مقایسه میانگین حاکی از آن بود که با افزایش روز آبیاری، تمامی صفات از جمله عملکرد و اجزا عملکرد کاهش یافت. در رژیم آبیاری 3 روز الین 94 بیشترین تعداد خورجین در بوته )3783(، وزن هزار دانه )1/37 گرم(، عملکرد دانه )65/48 گرم( و عملکرد روغن )15/94 کیلوگرم( را به خود اختصاص داد. همبستگی 0/54=r )معنیدار و مثبت ** 0/84=r )و وزن هزار دانه ) ** 0/98=r)، تعداد خورجین در بوته ) ** عملکرد دانه در تک بوته با عملکرد روغن ) بود. طبق نتایج بدست آمده از تجزیه رگر