محمدجواد پورعابد

ادبیات تطبیقی علمی است که به بررسی رابطه ادبیات یک کشور با ادبیات کشورهای دیگر یا بررسی رابطه ادبیات با سایر رشته های علوم انسانی وهنرهای زیبا می پردازد. هدف اصلی از پژوهش های تطبیقی، در درجه اول شناخت بیشتر است. بنابراین، ادبیات تطبیقی در هر صورت باعث هم گرایی، شناخت بیشتر و در نهایت ایجاد پل های ارتباطی بین کشورهای مختلف از رهگذر ادبیات می شود. در این پژوهش، از لابه لای تطبیق آثار داستانی محمد علی جمال زاده ومیخائیل نعیمه به عنوان پیشگامان داستان کوتاه فارسی و عربی با تمرکز روی مسائل اجتماعی، هم رابطه یک ادبیات با ادبیات دیگر و هم رابطه ادبیات با علوم انسانی با هدف شناخت بیشتر و ایجاد پل ارتباطی بین جامعه ایران و لبنان بررسی می شود.روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی و نظریه تشابهات در ادبیات تطبیقی است که در چارچوب دو مکتب آمریکایی و اروپای شرقی قرار می گیرد. در برخی موارد نیز به منظور اثبات جوانب تاثیر و تاثر، از مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی کمک گرفته شده است. نتایج پژوهش، نزدیکی دیدگاه های دو نویسنده در حوزه ادبیات و زبان بویژه داستان-اعم از رمان و داستان کوتاه- و پرداختن آنها به مسائل مورد اهتمام جوامع نویسندگان با دیدی انتقادی را نشان داد که هدف اصلاح را از ورای آن دنبال می کرده اند. نتایج، هم چنین آبشخور واحد آنها در حوزه ادبیات بویژه داستان کوتاه و نحوه نگارش آن را اثبات کرد. اوج تقارب دیدگاه ها و نظرات نویسندگان در دو مجموعه داستانی آنها تحت عناوین «یکی بود یکی نبود» و«کان ماکان» بروز می کند که بررسی آنها براساس نظریات مختلف ادبیات تطبیقی نشان می دهد که دغدغه هر دو نویسنده در این دو مجموعه، برجسته کردن مسائل اجتماعی مورد اهتمام جوامع آن زمان نویسندگان، انتقاد از اوضاع حاکم و پیاده سازی نوعی دموکراسی ادبی رایج در محافل ادبی درخشان آن دوره بوده است که از گذرگاه واقع گرایی و سبک های بیانی نظیر طنز، استفاده از ضرب المثل و تعابیر عامیانه صورت گرفته و بیانگر تلاش های آنها برای پیاده کردن دیدگاه های مشابه ادبی و لغوی بویژه تلفیق زبان معیار و عامیانه بوده است.