محمد منصوری مقدم

صرف نظر از رقابت های بازی بزرگ، به طور حتم از دلایل مداخلات نظامی شوروی در افغانستان و منطقه آسیای میانه پیروی از سیاست دستیابی به آب های گرم که منتسب به وصیت نامه پترکبیر می باشد، صورت گرفته که همین برنامه نیز توسط اتحاد شوروی مورد پیگیری قرار گرفت؛ لیکن بیشتر با سعی بر اعمال نفوذ و تأثیرگذاری و مداخله در سیاست داخلی افغانستان، مجاهدین از پشتیبانی های نظامی خارجی وسیع آمریکا، عربستان، پاکستان و سایر کشورهای اسلامی بهره مند می شدند. بر این اساس، هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی چگونگی «روی کار آمدن رژیم کمونیستی در افغانستان و تأثیر آن بر روابط این کشور با کشورهای خلیج فارس» می باشد. این پژوهش از نوع تاریخی با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای انجام شده است. در ابتدا اطلاعات مربوط به موضوع از منابع تاریخی با شیوه فیش برداری، استخراج و سپس با ترکیب اطلاعات از منابع تاریخی مرتبط گزارشی از روی کار آمدن حکومت کمونیستی در افغانستان داده شده است و سپس تأثیرات آن بر روابط افغانستان و کشورهای حوزه خلیج فارس بررسی گردیده است. حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان در سال 1979 میلادی/1357 شمسی اتفاق افتاد، این حمله در پی اهدافی بلند مدت و کوتاه مدت شوروی در افغانستان رخ داد. شوروی این حمله را با هدف گسترش ایدئولوژی کمونیسم، رقابت با آمریکا، حفظ برتری خود در منطقه، جلوگیری از سقوط حکومت روسی در کابل و ترس از تشکیل یک حکومت اسلامی در منطقه، دستیابی به منابع طبیعی کشور افغانستان و دسترسی به مناطق نفت خیز جنوب انجام داد. روسیه به عنوان کشوری که برای دهه ها هم بر تحولات افغانستان تأثیر گذاشته و هم تأثیر پذیرفته همواره در تلاش است، ضمن انجام اقداماتی برای امنیت خود، در مقابل رفتار یک جانبه قدرت رقیب یعنی آمریکا و ناتو، نقشی فعال در شکل دهی تحولات افغانستان ایفا نماید.