محمد منصوری مقدم

خلیج فارس از قدیم الایام به عنوان یک محیط اقتصادی و فرهنگی پیوند دهنده ملت های همجوار، کشورهای حوزه اقیانوس هند و کشورهای حاشیه دریای مدیترانه بوده است. کالاهای زیادی از طریق این آبراه مبادله می شدند. انگیزه حضور قدرت های خارجی از ابتدای قرن 16م. نیز سیطره و تسلط بر همین شبکه تجاری بوده است. اما با رشد اندیشه های ناسیونالیستی در منطقه و شکل گیری دولت ـ ملت ها، کشورهای منطقه درگیر تعاملات سیاسی و نظامی شده اند و همین امر به الگوی نهادینه شده تاریخی منطقه که عمیقاً مبتنی بر تعاملات اقتصادی بود، آسیب جدی وارد ساخته است. این مقاله که با روش تحلیلی ـ تبیینی به رشته نگارش درآمده، در پی ارائه تصویری روشن از الگوهای تاریخی تعاملات منطقه ای و نشان دادن کارآمدی آن برای شکل دادن به تعاملات منطقه ای در قرن 21م. است. یافته اصلی پژوهش نشان می دهد که نهادهای مدرن و حکمرانی سیاسی در صورتی می توانند به طرز مؤثر و کارآمد به امنیت و ثبات منطقه کمک کنند که به آن الگوهای تاریخی بازگشته و به گونه ای نظام مند و مبتنی بر برنامه ریزی دقیق به آینده منطقه شکل دهند.