محسن محرابی

فناوری نانو از طریق به کارگیری نانوذرات و توسعه روشهای دارورسانی هدفمند به کمک تشخیص و درمان بیماریها آمده است. نانوذرات مغناطیسی پتانسیل بالایی در زمینه تشخیص و درمان بیماریها بویژه سرطان دارند. استفاده از این نانوذرات به عنوان عوامل افزایش دهنده کنتراست در روش مرسوم تصویر برداری تشدید مغناطیسی (MRI) و همچنین به عنوان نانوحامل در سیستمهای نوین دارو رسانی مورد توجه محققان در چند سال اخیر بوده است. انتقال هدفمند عوامل شیمی درمانی به سلولهای سرطانی با کمک نانوذرات مغناطیسی در شرایط درونتن و برونتن مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته و نتایج ارزشمند و مطلوبی را بر جای گذاشته است. این ذرات همچنین در درمان سرطان به روش گرمادهی و در انتقال اسیدهای نوکلئیک، پلاسمیدها و RNA های کوچک تداخل کننده به سلولها کاربرد داشته اند. تشخیص بیماری در مراحل اولیه، جهت بهبود و روشهای درمانی آن بسیار حائز اهمیت است. در حال حاضر روش های درمانی به کار رفته در تشخیص سرطان معمولاً بر اساس تغییرات سلولها و بافتها صورت میگیرد که این نیز با آزمایشات بالینی پزشک و با روشهای مرسوم عکسبرداری قابل انجام است. با این حال دانشمندان درصددند که سرطان را با بروز اولین تغییرات مولکولی شناسایی کنند. نانوذرات اکسید آهن در حال حاضر تنها نانومواد مغناطیسی اند که در پزشکی بالینی به عنوان عامل تباین در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی و به عنوان حامل در دارورسانی مورد استفاده قرار گرفته اند. آزمایشهایی که در طول چند سال بر روی نانوذرات اکسید آهن صورت گرفته است نشان میدهند که این ذرات هیچ گونه اثر سمی فوری یا بلند مدت در شرایط درون تن ندارند اما حضور برخی از نانوذرات همراه با نانوحاملها باعث تقویت اثر و عملکرد آنها بر روی سلولهای سرطانی میشود. به این طریق که این نانوذرات به وسیله ی سازوکارهای مختلفی همچون افزایش استرس اکسیداتیو و تجمع مناسب دارو در سلول باعث تقویت تأثیر نانوحاملها میشوند.