رضا روشن

زمینه: امروزه میزان دسترسی به منابع انرژی یکی از مهم ترین عوامل در رشد و توسعه اقتصادی جوامع محسوب می شود و از عوامل اصلی تولید است به طوری که تمامی فعالیت های اقتصادی و صنعتی به انرژی وابسته است. مصرف نهایی انرژی در بخش های مختلف اقتصادی ایران به دلیل سطح پایین تکنولوژی و قیمت انرژی، بیش از متوسط مصرف جهانی است. عدم کارایی فنی مصرف انرژی و هدر رفتن بخش عظیمی از منابع انرژی در فرآیند مصرف و مشکلات زیست محیطی ناشی از آن باعث شده است که به چگونگی مصرف در بخش های مختلف به ویژه بخش صنعت که یکی از مهم ترین بخش های مصرفی انرژی در کشور است توجه ویژه ای شود. شدت انرژی در این بخش بر اساس اطلاعات ترازنامه انرژی 1.7 برابر متوسط جهانی می باشد. ازاین رو توجه به برنامه هایی که بر کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره ور ی در این بخش تأکید دارد ضرورت می یابد. هدف: هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان شدت انرژی با عوامل تشکیل دهنده سرمایه نامشهود شامل موجودی سرمایه تحقیق و توسعه، موجودی سرمایه آموزش و موجودی سرمایه نرم افزارهای کامپیوتری است. همچنین به دنبال تأثیر متغیرهای یاد شده بر شدت انرژی در دو دسته از صنایع با شدت انرژی زیاد و کم می باشد. نتایج این مطالعه می تواند باعث انجام برنامه ریزی دقیق تر در جهت افزایش بهره وری بنگاه تولیدی و در نتیجه افزایش ارزش افزوده و کاهش شدت انرژی شود. روش‏شناسی: در این پژوهش، تأثیر مؤلفه های سرمایه نامشهود شامل متغیرهای موجودی سرمایه تحقیق و توسعه، موجودی سرمایه آموزش و نرم افزارهای کامپیوتری بر شدت انرژی صنایع با شدت انرژی زیاد و صنایع با شدت انرژی کم با استفاده از مدل داده های پانل و حداقل مربعات پویا طی دوره زمانی 1393-1383 مورد بررسی قرار گرفته است یافته ها: با توجه به یافته های پژوهش، موجودی سرمایه تحقیق و توسعه و موجودی سرمایه آموزش در صنایع با شدت انرژی زیاد و کم و در کل صنایع منتخب باعث کاهش شدت انرژی می شود. هم چنین موجودی سرمایه نرم افزارهای کامپیوتری در صنایع با شدت انرژی کم و کل صنایع منجر به کاهش شدت انرژی می شود اما در صنایع با شدت انرژی زیاد باعث افزایش شدت انرژی می گردد. نتیجه گیری: متناسب با یافته های پژوهش، فرضیه های پژوهش مبنی بر رابطه منفی و معنی دار بین موجودی سرمایه تحقیق و توسعه، موجودی سرمایه آموزش و موجودی سرمایه نرم افزارهای کامپیوتر