رضا روشن

نفت، از مهمترین منابع طبیعی و دارایی های هر کشوری محسوب میشود. نوسانات قیمت، اثراتی بر روی متغیرهای اقتصادی دارد. دارا بودن چنین منبعی برای هر کشوری اثراتی مثبت و منفی بر جای خواهد گذاشت. کشورهایی همچون ایران که به نفت وابستگی اقتصادی دارند، به دلیل شوکهای قیمت نفت آسیبپذیر هستند و نوسانات قیمت نفت بر عملکرد متغیرهای اقتصادی تأثیرگذار است. زمانی که قیمت نفت بهطور ناگهانی افزایش پیدا میکند درآمدهای ارزی حاصله از فروش نفت افزایش خواهد یافت که خود باعث افزایش سطح عمومی قیمتها میشود و واردات افزایش و تولید کاهش مییابد. همچنین با افت قیمت نفت، درآمدهای ارزی برای کشورهای صادرکننده نفت کاهش مییابد و دولت مجبور به اعمال محدودیت بر واردات میشود. ازآنجاییکه کشورهای در حال توسعه همچون ایران کالاهای سرمایهای و مواد اولیه مورد نیاز در بخش تولید را وارد میکند، محدودیتهای اعمالشده بر واردات باعث اثرات نامطلوبی بر بخش بخشهای تولید کشور میشود که در نهایت منجر به فشارهای تورمی، افزایش نرخ ارز، رکود اقتصادی و بیکاری میشود. هدف از پرداختن به این موضوع این بوده است که اثرات نوسانات قیمت نفت را از طریق کانالهای انتقال سیاست پولی بر روی تولید و تورم ایران مورد بررسی قرار دهیم. اطلاعات آماری بهصورت فصلی از سال 9939:9 تا 9919:9 تنظیم و از روش خودرگرسیون برداری ساختاری استفاده شده است. نتایج حاصل از توابع واکنش آنی نشان میدهندکه تاثیر شوک مثبت قیمت نفت بر کانالهای اعتبارات، قیمت داراییها)قیمت سهام( و نرخ ارز مثبت بوده اما تاثیر شوک مثبت قیمت نفت در ابتدا اثر منفی بر نرخ بهره داشته و سپس مثبت شده است. همچنین تولید نسبت به کانالهای اعتبارات و قیمت داراییها)قیمت سهام( مثبت بوده اما نسبت به کانالهای نرخ ارز و نرخ بهره منفی شده است. تورم نیز نسبت به تمام کانالها واکنش مثبت نشان داده است. در نهایت تاثیر شوک مثبت قیمت نفت بر تولید و تورم مثبت بوده است.