یوسف دهقانی

اختلال نقص توجه/ بیش فعالی یکی از رایجترین و پیچیده ترین اختلالات دوره کودکی است. این اختلال چالشها و دشواریهای زیادی برای فرد مبتلا در طول زندگی ایجاد میکند. به همین دلیل پژوهش و انجام اقدامات مداخله ای در زمینه این اختلال هدف بسیاری از روانپزشکان، روانشناسان و پژوهشگران است. هدف از تحقیق، بررسی اثربخشی آموزش توانبخشی شناختی بر بهبود پردازش اطالعات، آگاهی فراشناختی و خودآگاهی شناختی دانش آموزان با اختالل نقص توجه/ بیش فعالی میباشد. روش تحقیق نیمه آزمایشی و طرح آن پیشآزمون-پسآزمون-پیگیری با گروه گواه بود. متغیر مستقل در این پژوهش آموزش توانبخشی شناختی و متغیر وابسته پردازش اطالعات، آگاهی فراشناختی، خودآگاهی شناختی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر8تا11سال مبتال به اختالل نقص توجه/بیش فعالی شهر شیراز که در سال تحصیلی1400-1401مشغول به تحصیل بودند. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری در دسترس بود که برای این منظور30دانش آموز پسر مبتال به نقص توجه/ بیش فعالی به کمک مصاحبه بالینی روانشناس مدرسه و برای اطمینان بیشتر به وسیله پرسشنامه کانرز (فرم والدین) شناسایی و انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه قرار داده شدند (15نفر در گروه آزمایش و15نفر در گروه گواه). گروه آزمایش طی12جلسه و هر جلسه حدود30-40دقیقه مداخله توانبخشی شناختی مبتنی بر حرکت دریافت کردند و برای گروه گواه مداخلهای صورت نگرفت. داده های این پژوهش طی دو محله قبل از اعمال متغیر مستقل (پیشآزمون) و بعد از اعمال متغیر مستقل (پسآزمون) و محله پیگیری با استفاده از پرسشنامهی فرآیند پردازش اطالعات اشمک و همکاران، پرسشنامه فراشناخت اسپرلینگ و همکاران و پرسشنامه خودآگاهی شناختی ولز جمعآوری شدند. به منظور تحلیل یافتهها از نرمافزار آماریspss26در دو بخش توصیفی و استنباطی استفاده گردید. در بخش توصیفی از میانگین و انحراف معیار استفاده گردید. در بخش استنباطی، از آزمون تحلیل کوواریانس یک متغیری و تحلیل کوواریانس با اندازهگیری مکرر استفاده گردید. نتایج نشان داد که میانگین نمرات پردازش اطالعات، آگاهی فراشناختی و هودآگاهی شناختی پس از اجرای توانبخشی شناختی در گروههای آزمایش و گواه تفاوت معناداری داشته است(P<0/00)و این تفاوت در مرحله پیگیری نیز حفظ گردید(P<0/001.)بنابراین میتوان گفت آموزش توانبخشی شناختی بر بهبود پردازش