زهره ملاکی

ادبیات معاصر افغانستان اگرچه به دلیل سیاستهای نادرست حاکمان، جنگها و تنشهای دامنهدار، جابهجایی و تغییر دولتها، و دیگر عوامل، مجال مناسبی برای رشد و ترقی نیافته است، با اینهمه در موضوع پایداری، آثار ارزشمندی در هر دو بخش شعر و داستان در این دوره آفریده شده است. سنگ بنای تغییر در شعر نو نیمایی در زمان امیر حبیب الله خان (1279) ) گذاشته شد. در این دوره افغانستان از جنگهای داخلی و خارجی بر کنار بود بنابراین، فرصت مناسبی برای پیدا شدن نهضت علمی و ادبی در افغانستان پدیدار شد. آغاز رسمی شعر پایداری را میتوان تا حدود سال 1357 و کودتایی که در این زمان در کشور افغانستان شکل گرفت، به عقب برد. در طی این سالها شاعران کشور افغانستان در قالبهای مختلف به خلق اشعار مقاومتی روی آوردهاند. یکی از سبکهایی که در فضای شعری معاصر افغانستان و همچنین در گرایش پایداری مورد توجه قرار گرفته، سبک نیمایی است. از میان نیمایی سرایان افغانستانی که به موضوع مقاومت توجه نشان داده اند نام دو شاعر برگزیده در شایسته ذکر است: «قهار عاصی» و «لیلا صراحت روشنی». به هدف بررسی چگونگی سرایش شعر نو نیمایی در کشور افغانستان، در این پایان نامه اشعار نیمایی این دو شاعر مورد بررسی قرار گرفته است. عاصی از شاعران سیاسی- اجتماعی جبهه پایداری است و لیلا صراحت روشنی نیز از زنان نامداری است که در عرصه شعر، رویکرد مقاومت را برگزیده است و دغدغه بسیاری نسبت به مسایٔل اجتماعی و سیاسی دارد این شاعران با وجود اختلاف در رویکرد، نگاه، زبان، تخیل و عاطفه شعری، چهره ماندگار و کاملی از شعر نیمایی مقاومت در افغانستان را به نمایش می گذارند. همچنین با بررسی شعر این شاعران میتوان گذشته از مطالعه تاثیر ادبیات معاصر ایران بر فضای شعر افغانستان، میزان توفیق قالب نیمایی در بیان دغدغههای مرتبط با پایداری و همچنان به جایگاه و مقبولیت قالب شعر نو نیمایی در ادبیات معاصر افغانستان و بازتاب اوضاع سیاسی- اجتماعی این دوره پی برد. این پژوهش به صورت تحلیلی - توصیفی انجام شده و نتیجه آن نشان می دهد که این دو شاعر برگزیده: «لیلا صراحت روشنی» و «عبدالقهارعاصی» توانسته اند به بخش بزرگی از شاخصههای شعری نیمایی در دو بخش فرم و محتوا پایبند بمانند. بهره بسیاری که هر دو شاعر از چشم انداز طبیعی و پدیدههای عینی گرفته اند، گزینش فرم مناسب با محتوا، ترسیم خ