زهره ملاکی

استعارهی مفهومی مبحثی در زبانشناسی شناختی است که با کمک آن میتوان نظام فکری و ساختار ذهنی اهل زبان را بهخوبی شناخت و محتوای بینش کلی ملتها را در بستر تجربه مشخص کرد. کاربرد این نظریه در ادبیات سبک شخصی شاعران و منابع الهام و میزان نوآوریها و در نهایت جایگاه شعری آنان را نشان میدهد. این مقاله با استفاده از این رهیافت اشعار سلمان هراتی را بررسی کرده و با استخراج انواع استعارههای مفهومی و ترسیم نگاشتهای مربوط به آنها به این نتیجه دست یافته است که در اشعار ایشان نوآوری در استفاده از استعارههای قراردادی و خلق استعارههای غیرقراردادی برجستگی خاصی دارد و پیوند بین سه مقولهی )عناصر طبیعت و ایدئولوژی و حوادث اجتماعی و فرهنگی و سیاسی( موجب خلق استعارههای بههمپیوسته و منسجم شده است. پیوند این سه مقوله، مثل یک نخ نامرئی این استعارهها را به هم متصل کرده است که حاصل آن، نگاشتهای اصلی و بنیادین »هستی طبیعت است«، »زندگی حرکت است« و »زندگی مبارزه است« شده است. این نگاشتهای استعاری مثل یک رشتهی مفهومی، تمام اجزای اشعار هراتی را بههم پیوند زده و موجب انسجام درونی اشعار او شده است.