مشخصات پژوهش

عنوان	از اگده تا ملوخه؛ شکوفایی اقتصادی سرزمین های پیرامون خلیج فارس در اواخر هزارۀ سوم ق.م.
نوع پژوهش	مقالات در نشریات
کلیدواژه‌ها	خلیج فارس، بازرگانی دریایی، بین النهرین باستان، دیلمون، عیلام
چکیده	کتیبه های شاهی و متون اقتصادی و حتی ادبی بین النهرین در اواخر هزارۀ سوم ق.م. بیش از هر زمان دیگری به خلیج فارس و سرزمین های این منطقه، به ویژه دیلمون، مَرخشی، مَگن و مِلوخَّه، اشاره دارند. این متون از ثروت و گاه قدرت مردمان ابن سرزمین ها سخن می گویند و بر برقراری رابطۀ بازرگانی پویا یا اقداماتی در جهت تسلط بر این مناطق دلالت دارند. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده است، نخست تلاش شده است تصویری از جغرافیای تاریخی منطقه ارائه شود و سپس با تحلیل مدارک تاریخی و با کمک گرفتن از داده-های باستان شناختی به این پرسش پاسخ داده شود که دلایل شهرت این نواحی و توجه به آنها چه بوده است. بررسی ها نشان می دهد که در هزارۀ سوم ق.م.، راه های خشکی در اثر جنگ های ویران گر و خصومتی که پیوسته میان بین النهرین و عیلام و متحدانش در جریان بود، ناامن و مهجور شده و فعالیت های بازرگانی دچار نوسان و اختلال بود. از این رو، بازرگانان برای دستیابی به کالاهای شرق فلات ایران و درۀ سند به راه های دریایی روی آورده اند. دریانوردی در آن روزگار با وجود دشواری ها و خطراتش، منافع بسیاری در پی داشت و حتی پادشاهان بزرگ سومر و اکّد را به خود جلب کرد. تحقیق حاضر نشان می دهد که همین جریان سبب اصلی ثروت و شهرت سرزمین های عمدتاً واسطه در بازرگانی خلیج فارس گردیده است.
پژوهشگران	حمیدرضا پیغمبری (نفر اول)، حسین بادامچی (نفر دوم)
تاریخ انجام	1403-09-17