سید یعقوب حسینی

زمینه: اهمیت برنامه ریزی استراتژیک در هر سازمانی غیرقابل چشم پوشی است و بحث ارزیابی آن، دارای اهمیتی دوچندان. از آنجایی که در محیط پویا و پرتلاطم عصر حاضر رویکردهای سنتی به برنامه ریزی استراتژیک کارایی خود را از دست داده اند، توجه به رویکردهای نوین افزایش یافته است که یکی از این رویکردها، رویکرد اقیانوس آبی می باشد. اما به دلیل عدم فراگیر شدن آن و از سویی دیگر عدم وجود بدنه دانشی لازم برای استفاده از این رویکرد، کم تر مورد توجه قرار گرفته است. به همین منظور، دست یابی به مدلی برای ارزیابی نظام برنامه ریزی استراتژیک سازمان ها بر اساس رویکرد اقیانوس آبی و معیارهایی برای میزان مطابقت با آن، می تواند گامی در جهت رفع چالش ها در خصوص استفاده از رویکرد مورد نظر باشد. پژوهش پیش رو، این مباحث را در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران مورد بررسی قرار داده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف دست یابی به مدلی برای ارزیابی میزان تطابق و هم راستایی نظام برنامه ریزی استراتژیک شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران با رویکرد اقیانوس آبی، و اجرای آن مدل در شرکت تدوین شده است. تا بدین ترتیب مشخص گردد که برای ارزیابی این تطابق، به چه ابعاد، مؤلفه ها و شاخص هایی نیاز بوده و در نهایت وضعیت شرکت یادشده در آنها به چه صورت خواهد بود. روش شناسی: این پژوهش که در زمره پژوهش های کاربردی، توسعه ای و کیفی قرار داشته و پارادایم تفسیری بر فضای آن حاکم می باشد، در دو بخش و با دو شیوه متفاوت صورت گرفته است. در بخش نخست سعی شد تا با استفاده از روش دلفی و تکرار آن در سه مرحله، الگوی مناسب برای ارزیابی نظام برنامه ریزی استراتژیک شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران حاصل گردد. جامعه آماری در این بخش، متخصصین حوزه مدیریت استراتژیک و آشنا با استراتژی اقیانوس آبی بودند که برای تشکیل اعضای پانل، 18 عضو مشارکت داشتند، و برای دست یابی به مدل نیز از پرسشنامه استفاده گردید. در بخش دوم با استفاده از روش مطالعه موردی و بهره گیری از مدل تدوین شده در بخش نخست به همراه مصاحبه های عمیق با 9 نفر از متخصصین سازمان که در تدوین استراتژی ها نقش داشتند، به ارزیابی نظام برنامه ریزی استراتژیک شرکت پرداخته شد. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های پژوهش، سه بعد اصلی را برای ارزیابی میزان تطابق نظام برنامه ریزی استراتژیک سازمان با رویکرد اقیانوس آبی پیشنهاد می د