مشخصات پژوهش

عنوان	دریای پارس و دریای اریتره؛ بازتاب دو نگرش پارسی و یونانی به پهنۀ آبی جنوب جهان باستان
نوع پژوهش	مقالات در همایش ها
کلیدواژه‌ها	دریای پارس، دریای اریتره، هخامنشیان، منابع کلاسیک، کتیبۀ داریوش در سوئز
چکیده	متون جغرافیایی و تاریخی کلاسیک (یونانی و لاتین) آب های عرصه های جنوبی زمین از مصر تا هند را دریای اریتره می نامند. اریتره لغتی یونانی به معنای سرخ است و نام امروزی دریای سرخ یا بحر احمر ترجمه و باقی ماندۀ این نام است. از سوی دیگر منابع شرقی (فارسی و عربی) نیز در توصیف دریاها اصطلاح «دریای پارس/بحر فارس» را در معنایی گاه بسیار گسترده تر از خلیج فارس به کار می برند. این اختلاف در توصیف و نامگذاری دریاها بازگوکنندۀ چه نکات تاریخی است؟ پژوهش حاضر تلاش دارد نشان دهد که این دوگانگی و همپوشانی ناشی از دو نگرش پارسی و یونانی به دریاهای جنوب است. توصیف منابع از دریای اریتره نگرش یونانیان باستان به شرق را بازتاب می دهد و در اصل مبتنی بر شنیده ها بوده است؛ یونانیان به واسطۀ مصریان عرصه های جنوبی عالم مسکون قدیم را می شناختند و درک و شناخت آنها از شبه جزیرۀ عربستان و آب های پیرامون آن تا هند ریشه در قصه ها و روایات عجایب نامه ای دارد. اما نگرش پارسی که در کتیبۀ فارسی باستان داریوش در سوئز به چشم می خورد و تا سده های نخستین اسلامی همچنان کاربرد دارد، اساساً دلایلی سیاسی داشته است و بر نقش آفرینی ایرانیان در دریاهای جنوب دلالت دارد.
پژوهشگران	حمیدرضا پیغمبری (نفر اول)
تاریخ انجام	1401-02-20