|
چکیده
|
زمینه و هدف: حمل ونقل شهری یکی از جنبه های اساسی کیفیت زندگی شهری است که بر سلامت جسمی و روانی افراد تأثیر می گذارد. در شهرهای بزرگ مانند شیراز، شیوه های مختلف جابه جایی—همچون حمل ونقل عمومی، خودروی شخصی، دوچرخه سواری یا پیاده روی—تجربه روزانه افراد را شکل می دهند. هدف این مطالعه بررسی تأثیر شیوه های مختلف جابه جایی بر سلامت روان شهروندان شیراز بود.
روش ها: مطالعه ای توصیفی-تحلیلی با حضور 395 نفر از ساکنان شیراز، با نمونه گیری تصادفی، انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های ارزیابی سلامت روان و رفتارهای حمل ونقل شهری جمع آوری شد. تحلیل ها شامل آمار توصیفی، آزمون ANOVA، رگرسیون چندمتغیره و همبستگی اسپیرمن بود.
یافته ها: نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان داد که استفاده از موتورسیکلت تأثیر مثبت و معناداری بر سلامت روان دارد (β = 5.952 ، t = 4.134 ، P < 0.001). در حالی که سایر شیوه ها—از جمله پیاده روی، دوچرخه سواری، خودروی شخصی (راننده و سرنشین) و سرویس های اشتراک سواری—تأثیر معنادار آماری نداشتند. آزمونANOVA نشان داد که میانگین نمره سلامت روان بین گروه های شیوه جابه جایی تفاوت معناداری دارد (F = 3.648 ، P = 0.002). تحلیل همبستگی اسپیرمن نیز نشان داد که بین هزینه زندگی ماهانه و سلامت روان (r = 0.160, p = 0.001)، قابلیت اطمینان شیوه های جابه جایی و سلامت روان (r = 0.246, p < 0.01) و احساس امنیت در سفر و سلامت روان (r = 0.256, p < 0.01) روابط مثبت و معنادار وجود دارد. مواجهه با تأخیر و اختلال در سفر نیز رابطه مثبت بسیار ضعیف اما معناداری با سلامت روان نشان داد (r = 0.126, p = 0.013).
نتیجه گیری: شیوه جابه جایی و کیفیت تجربه سفر، از جمله قابلیت اطمینان و احساس امنیت، نقش مهمی در سلامت روان شهروندان دارند. ترویج شیوه های حمل ونقل غیرموتوری، بهبود زیرساخت ها و کاهش اختلالات سفر می تواند سلامت روان و کیفیت زندگی شهری را ارتقا دهد.
|