مشخصات پژوهش

عنوان	نقش جامعۀ شهری و شهرسازی غربی در تداوم و تحولِ کالبدی ـ فضایی شهر تهران عصر ناصری
نوع پژوهش	مقالات در نشریات
کلیدواژه‌ها	تهران، عصر ناصری، شهرسازی غربی، جامعۀ شهری، نوسازیِ شهری، تحولات کالبدی ـ فضایی.
چکیده	شهرسازی تهران تا دورۀ ناصرالدین شاه هم‏چنان به شیوۀ شهرسازی دورۀ صفوی ادامه یافته بود. این شیوه تنها جواب‏گوی نیازهای یک شهر سنتی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسیِ محدود بود. اما از دوران ناصرالدین شاه تهران به عنوان پایتخت ایران در دورۀ قاجاریه و در مواجهه با دنیای غرب به بستری برای تحولات در زمینۀ شهرسازی و الگویی برای دیگر شهرهای ایران در این زمینه تبدیل شد؛ هرچند این تحولات در شکل خالص غربی وارد شهر مذکور نشد و در نمودی ترکیبی و متأثر از جامعۀ سنتی ایرانی نمایان شد. از این رو مسئلۀ پژوهش حاضر بررسی چگونگی تأثیر شهرسازی غربی و جامعۀ شهری تهران در تداوم و تحول کالبدی ـ فضایی شهر مذکور در دورۀ ناصری است. این تحقیق با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مسئلۀ مزبور پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخش کالبدی شهر تهران در دورۀ ناصرالدین شاه متأثر از تمدن غربی وارد مرحلۀ جدیدی شد. این تغییراتِ کالبدی ـ فضایی صرفاً تحت تأثیر دنیای مدرن غرب صورت نگرفت؛ بلکه نیروهای اجتماعی، فرهنگی و هنری بومی و سنتی، تأثیرات جدید را با معماری ایرانی ترکیب کردند. تحولات مزبور از یک جهت در شیوۀ نوسازیِ شهری در ابعاد مختلف و از جهت دیگر در بُعد کمیتی و رشد و زایش و تکثیر عناصر شهر محقق شد. در این بین کارویژه های برخی از عناصر شهری تهران مطابق با نیازهای جدید تغییر کرد.
پژوهشگران	حسن الهیاری (نفر اول)، پژمان افخمی عمله قشقایی (نفر دوم)، امیرحسین حاتمی (نفر سوم)